Khái niệm blockchain đã không còn quá xa lạ với những ai quan tâm đến công nghệ cũng như có tìm hiểu về thị trường crypto, và blockchain hiện được xem như một “siêu công nghệ” với vô vàn ứng dụng và tính năng nổi bật, mở ra nhiều cơ hội phát triển. DAO ra đời trong sự phát triển lên của blockchain cùng với nhu cầu về tính “decentralized” ngày càng tăng.
Sự ra đời của DAO là hợp lý vì ở một thời đại mà các ông lớn trong nhiều lĩnh vực có quá nhiều quyền lực tài chính, thì nền tảng mang tính phi tập trung sẽ là lối đi cho nhà đầu tư và người tiêu dùng thông minh. DAO giúp người tham gia tìm lại “quyền” mà bấy lâu nay họ không thể chạm tay đến.
DAO là gì?
DAO được hiểu đơn giản là tổ chức tự trị phi tập trung, và khác với các tổ chức tập trung hoạt động dựa trên mã code truyền thống như Facebook, Google, các DAO sẽ hoạt động độc lập không cần Giám đốc điều hành hay sự can thiệp của con người thông qua việc lập trình.
DAO được xây dựng bằng cách sử dụng mã nguồn mở và được thực thi thông qua việc sử dụng smart contract.
Để gắn kết lợi ích của cả tổ chức và của thành viên, DAO khuyến khích một mạng lưới người dùng phân tán.
Ở giai đoạn Funding sẽ là giai đoạn cấp vốn mà bất kỳ ai muốn truy cập DAO đều có thể tham gia. Để trở thành thành viên của một DAO, đầu tiên người tham gia DAO bằng cách mua tiền điền tử của nó. Khi đó, việc hold thường mang lại cho người dùng quyền bỏ phiếu đối với các đề xuất và cập nhật. Và tất nhiên nó tỷ lệ thuận với số tiền của holder.
Các loại hình DAO
Nhìn chung có thể chia DAO thành 2 loại chính: Token-Based DAO và Share-based DAO.
Token-Based DAO: Token chiếm một vai trò quan trọng đối với sự vận hành của DAO. Đây là loại hình phổ biến nhất vì token là mạch máu và đang hiện diện ở mọi nơi trong Crypto với khả năng mở rộng tốt cho người tham gia, ví dụ điển hình là blockchain Bitcoin và Ethereum.
Share-based DAO: có thể được hiểu theo nghĩa là một tổ chức hoạt động hướng đến một mục đích chung nào đó. Tại đây, những người tham gia sẽ dùng cổ phần của họ để biểu quyết. Share-based DAO khác với Token-based DAO ở chỗ không phải bất kỳ ai cũng có thể token. Thay vào đó, loại hình này sẽ yêu cầu người tham gia đáp ứng những điều kiện đề ra.
Ưu điểm và nhược điểm của DAO
Về ưu điểm, nhờ vào ứng dụng blockchain, các tổ chức có thể tạo ra một môi trường để cộng tác ngang hàng giữa các thành viên mà không cần phải dựa vào một thực thể tập trung. Ngoài ra, DAO còn không phân cấp. Tất cả thành viên đều đứng ngang hàng với nhau.
DAO cho phép mọi người cộng tác trên toàn cầu, bất kể vị trí, chủng tộc, địa vị xã hội,… Công nghệ blockchain cho phép truy cập bình đẳng vào các tài nguyên và quy trình bỏ phiếu của công ty.
Và cũng vì tính mở mà DAO sẽ dễ gặp các vấn đề liên quan. Với smart-contract thì DAO khó để sửa lỗi và sơ hở trong mã sau khi được xuất bản. Ngoài ra bảo mật của smart contract cũng là 1 vấn đề quan trọng điển hình là vụ hack huyền thoại the DAO.
Khung pháp lý cho DAO cũng chưa thật sự rõ ràng, và với việc cho phép nhiều thanh viên biểu quyết sẽ dễ dẫn đến những quyết định tệ hại bởi đa số mọi người không có kiến thức về các quyết định liên quan.
Các ứng dụng DAO nổi bật
Ethereum: Ethereum là một DAO với cơ chế Proof of Work, và cơ chế Proof of Stake với Ethereum 2.0, tức là miner sẽ được hưởng incentives và block reward, đổi lại miner cần thực hiện các hoạt động vận hành như khai thác khối mới, xác nhận giao dịch, đảm bảo bảo mật cho mạng lưới.
Compound: Compound là một protocol rất thành công việc quản trị on-chain. Với việc cho phép token holders tham gia bỏ phiếu với các đề xuất trong protocol, đi cùng với sự ra mắt của token COMP vào ngày 15 tháng 6 năm 2020, đã giúp Compound có một kế hoạch tăng trưởng rõ ràng, từ đó tiếp tục duy trì vị thế là một trong những lending platforms hàng đầu.
The Lao: là dự án nổi bật nhất trong các Quỹ đầu tư Phi tập trung, thành lập từ tháng 4/2020, hiện The LAO đã hoàn thành 35 khoản đầu tư, đa phần là các dự án trên Ethereum như Gitcoin, Zapper, Lido Finance. The LAO là quỹ đầu tư hoạt động mạnh nhất trong các Quỹ đầu tư phi tập trung.
Bitshares: Tổ chức này tự hào về công nghệ đi trước thời đại thông qua việc cung cấp khả năng tự quản lý với hệ thống bỏ phiếu nâng cao, thời gian xử lý 3 giây và nền tảng defi được tích hợp sẵn.
Ứng dụng DAO trong chính trị và xã hội
Ngoài việc DAO được ứng dụng vào các công ty tiền điện tử hay hoạt động tài chính, nó còn xuất hiện ở các hoạt động thực tế trong đời sống hàng ngày.
Với hoạt động Chính phủ: DAO sẽ tăng cường kiểm toán, bỏ phiếu, giám sát thực hiện hợp đồng, đấu thầu và nhiều quy trình,…
Trong các tổ chức phi lợi nhuận: ứng dụng DAO sẽ cho phép cá nhân nhận quyên góp một cách ẩn danh và chấp nhận các thành viên từ mọi nơi trên thế giới. Các thành viên có thể bỏ phiếu về cách sử dụng số tiền quyên góp được.
Với các công ty Audit: DAO cải thiện hoạt động kiểm toán bằng cách cho phép quản lý dự án tự động, cải tiến theo dõi và bảo mật tốt hơn.
Tương lai của DAO?
Trên thực tế, DAO còn một chặng đường dài trước khi nó đạt được sự chấp nhận hoàn toàn chính thống. Không phải tất cả các DAO đều hoạt động hiệu quả. Thực trạng là hầu hết các DAO sẽ không hoạt động trong thời gian dài. Tuy nhiên, DAO được cho là “big trend” tiếp theo của thị trường tiền điện tử. Nhà đầu tư tỷ phú Mark Cuban cũng đã nói rằng ông nhận thấy giá trị của các DAO trên một tweet hồi tháng 5 với nội dung: “Tương lai của các tập đoàn có thể khác khi các DAO tiếp quản các doanh nghiệp kế thừa,…”
Tuy vậy, cũng có không ít ý kiến trái chiều cho rằng các DAO phá vỡ cấu trúc kinh doanh truyền thống. Khi các DAO bắt đầu tiếp quản các tập đoàn kế thừa, các cổ phần như cổ phiếu có thể trở thành dĩ vãng.
Để tổng kết, chúng ta có thể thấy DAO đang có một tốc độ phát triển rất nhanh và ngày càng nhận được nhiều sự chú ý, tuy nhiên sẽ còn nhiều việc phải làm để DAO hiện tại hoàn thiện hơn.
Tổng hợp
