Trend DeFi đã phát triển rất mạnh trong năm vừa qua khi dòng tiền liên tục được đổ vào thị trường. Các dự án DeFi mọc lên như nấm sau mưa. Không ít trong số chúng là những dự án Scam đã vẽ ra bức tranh lý tưởng. Khiến cho những nhà đầu tư mới dễ dàng tin theo và rồi bị mất tiền. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu Rug Pull là gì? Cách nhận biết và tránh khỏi những dự án có dấu hiệu Rug Pull ra sao.
Rug pull là gì?
Rug Pull là thuật ngữ dùng để chỉ hành động đội ngũ rời bỏ dự án và lẩn trốn cùng số tiền của các nhà đầu tư khiến giá của token đó về “mo”.
Rug Pull vốn dĩ xảy ra thường xuyên ở các sàn Dex là bởi vì hầu hết các sàn giao dịch phi tập trung, họ cho phép người dùng có thể tự do, không cần sự cho phép và dễ dàng tạo ra các Pool thanh khoản để giao dịch nên sẽ không có bên nào đứng ra đảm bảo các giao dịch này.
Dự án thực hiện Rug Pull như thế nào?
Sàn Dex luôn đề cao tính phi tập trung cho phép bất kỳ ai cũng có thể tạo Pool thanh khoản và những kẻ xấu đã lợi dụng đặc điểm này để niêm yết các token lừa đảo.
Dự án rút thanh khoản
Đối với những dự án làm AMM, Farming, thông thường họ sẽ cung cấp các mức APY cao để thu hút người dùng bỏ thêm thanh khoản vào trong Pool đó.
Vì pool chưa được khóa lại nên giá trị Pool cứ thế tăng lên cho đến khi dự án cảm thấy số tiền trong Pool đạt như kỳ vọng, họ sẽ rút tất cả các tài sản trong Pool ra và bỏ trốn.
Dự án bị xả sập
Còn đối với những dự án không hoạt động theo cách kêu gọi người dùng cung cấp thanh khoản thì thường sẽ có những đoạn code lạ với mục đích ngăn chặn nhà đầu tư khi mua token đó sẽ không thể bán hoặc chỉ có thể bán ra với số lượng nhỏ giọt không đáng kể.
Điều này khiến cho các nhà đầu tư gần chỉ có một chiều giao dịch mua. Sau khi làm truyền thông, tạo được fomo đẩy giá lên đỉnh điểm thì cũng chính là lúc dự án xả hết số lượng token mà họ nắm giữ và biến mất.
Hoặc trường hợp các nhà đầu tư lớn rút vốn từ pool thanh khoản sẽ làm giảm giá trị của token, sau đó những nhà đầu tư khác tâm lý lo sợ sẽ tiếp tục rút vốn của họ làm cho giá trị của token giảm sâu hơn nữa và mất dần tính thanh khoản. Xấu nhất là pool thanh khoản không thể thanh khoản cho người dùng và giá trị token bằng 0.
Dấu hiệu nhận biết dự án Rug Pull
Như vậy chúng ta có thể biết cơ bản về cách mà các dự án thực hiện việc Rug Pull. Những hành động trên đều khá tinh vi. Do đó, những nhà đầu tư mới chưa có nhiều kinh nghiệm sẽ rất dễ bị mắc bẫy.
Thông thường các dự án Scam sẽ có những dấu hiệu như sau:
Đội ngũ ẩn danh
Khi tìm hiểu 1 dự án nào đó bạn cần kiểm tra team đứng sau thông qua trang web dự án. Hãy cẩn thẩn với các dự án không hiển thị thông tin đội ngũ founder và dev. Tuy nhiên vẫn có một số dự án đội ngũ ẩn danh nhưng phát triển khá tốt như Pancakeswap, Sushiswap,…
Thanh khoản không được khóa
Một dự án đàng hoàng sẽ có phần khóa thanh khoản khi tạo, để dự án không thể rút pool trong 1 khoảng thời gian nhất định nhằm đem lại sự tin cậy cho các nhà đầu tư. Hãy cẩn thận với các dự án có pool thanh khoản không được khóa.
Kiểm tra Github
Có thể nói GitHub là trung tâm cơ sở của mã phát triển trên các dự án phi tập trụng. Các bạn có thể tìm kiếm nhiều thông tin quan trọng trên GitHub như là cách dự án phát triển và hoạt động. Nếu thấy dự án nào đo trên GitHub không phát triển tích cực thì có thể đây là một dấu hiệu xấu không nên đầu tư vào nó.
Website sơ sài và lượt tương tác ảo trên các kênh Social Media
Một số dự án khi muốn tăng sự uy tín trên phương tiện truyền thông đã âm thầm mua các lượt tương tác ảo. Những dịch vụ tương tác ảo này thực chất được rao với mức giá rất rẻ.
Do đó nếu nhìn vào một dự án có đội ngũ ẩn danh và Telegram hay Twitter của dự án lại có những tài khoản bot follow chiếm phần lớn thì rõ ràng dự án chỉ đang muốn tạo giá trị ảo.
Dự án có contract chưa được kiểm toán (audit) bởi đơn vị uy tín
Một số dự án khi muốn tăng độ uy tín đối với người dùng, họ sẽ phải trả một khoản phí để bên thứ 3 đứng ra chứng thực Contract của họ không có dấu hiệu Scam. Tuy nhiên khoản phí cho việc Audit này là khá cao đối với những dự án Startup.
Do đó, đây là một điều kiện cần nhưng không hẳn là một điều kiện đủ để kết luận ngay dự án có Scam hay không.
Một số đơn vị Audit nổi tiếng trong thị trường có thể kể đến như:
- Trailofbits
- Cryptomaniac
- Certik
- Quantstamp
Tổng kết
Các nền tảng phi tập trung đã giải quyết được rất nhiều vấn đề trên thị trường. Nhưng Rug pull cũng đang trở nên phổ biến hơn trong thị trường tiền điện tử và DeFi cũng như các dự án NFT, GameFi. Các bạn cần phải có nghiên cứu kỹ lưỡng và kiểm tra lại các thông tin rõ ràng trước khi quyết định đầu tư vào các dự án mới.
Lưu ý quan trọng: Toàn bộ nội dung trên website chỉ dành cho mục đích thông tin và hoàn toàn không phải là lời khuyên đầu tư hoặc tài chính. Không có thông tin nào trên trang web này cấu thành để: dựa vào, gợi ý, đề nghị hoặc mời gọi, tham gia vào bất kỳ hoạt động nào liên quan đến đầu tư hoặc giao dịch tài sản số. Và chúng tôi luôn luôn phải nhắn nhủ rằng: Các khoản đầu tư tiền điện tử có tính chất mạo hiểm và rủi ro cao. Đừng đầu tư nhiều hơn những gì bạn có thể để mất.
